Paryna: Adam Heydel - polski „austriak” w metodologicznym boju
Profesor Adam Heydel opublikował wiele prac z dziedziny ekonomii, jednak pośród nich nie ma żadnej obszerniejszej książki. Jak pisze W. Krzyżanowski, „Heydel wypowiadał się najłatwiej w mniejszych, zwięźle napisanych pracach i artykułach, a nie w obszernych rozprawach. Heydel był zdolnym publicystą, dyskutantem i mówcą”
Kenneth Arrow (1921-2017)
W 1972 roku amerykański ekonomista Kenneth Arrow, wraz z Johnem Hicksem, otrzymał Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za „pionierski wkład w ekonomiczną teorię równowagi ogólnej oraz ekonomii dobrobytu”. Arrow jest prawdopodobnie najbardziej znany ze swojej rozprawy doktorskiej (na podstawie której wydana została książka Social Choice and Individual Values), w której dowiódł swojego słynnego „twierdzenia niemożności”.
Brandly: Jean Baptiste Say - ojciec austriackiej koncepcji finansów publicznych
Austriacy docenili wkład Saya w badania ekonomiczne, szczególnie jego wpływ na szkołę austriacką. Szanowane są w szczególności jego prace dotyczące metodologii, przedsiębiorczości, teorii monetarnej oraz teorii wartości. Say jest najbardziej znany z prawa rynków (prawo Saya), w którym stwierdza, iż wzrost bogactwa nie jest ograniczony przez podkonsumpcję (we współczesnej makroekonomii termin ten oznacza niedostateczny zagregowany popyt), a przez niedobór produkcyjny. Say udowadnia, iż produkcja ograniczona jest przez opodatkowanie, a nie podkonsumpcję. W szczególności ponadprzeciętna jest jego analiza opodatkowania,
Ebeling: Drugie oblicze Ludwiga von Misesa – jak naprawiać gospodarkę w świecie interwencjonistów
Musimy pamiętać, że przez większość życia, zanim przybył do Stanów Zjednoczonych jako uchodźca z objętej wojną Europy w 1940 r., Ludwig von Mises nie zarabiał na życie jako teoretyk ekonomii i filozof społeczny. Przez niemal ćwierćwiecze, od 1909 do 1934 r. (poza okresem I wojny światowej), Mises pracował jako analityk polityki ekonomicznej i doradca w wiedeńskiej Izbie Gospodarczej. W wieku od 28 do 53 lat (kiedy przeprowadził się do Genewy, by przyjąć pierwsze całkowicie akademickie stanowisko, w Instytucie Studiów Międzynarodowych) spędzał dzień roboczy jako analityk ekonomiczny.
Garrison: Murray Rothbard
W późnych latach 60. w ogóle nie interesowałem się austriacką szkołą ekonomii — ani też ekonomią w ogóle. Nie słyszałem wtedy także o Murrayu Rothbardzie i nie wyobrażałem sobie, że to właśnie on wciągnie mnie w wir wydarzeń znanych dziś jako „odrodzenie austriackiej szkoły ekonomii”.
Rothbard: Henry Louis Mencken – radosny libertarianin
Kultura amerykańska nigdy nie potrafiła zrozumieć Henry’ego Louisa Menckena; Mencken natomiast nigdy specjalnie się tym nie przejmował. Wręcz przeciwnie — stanowiło to dla niego potwierdzenie jego własnej opinii na temat rodaków. Amerykanom na ogół trudno jest sobie wyobrazić, że człowiek może połączyć w sobie zarówno bystrość i radość życia, jak i szacunek do pewnych zasad.
McCaffrey: Kłopotliwy socjalizm Oscara Wilde’a
Jak wielu intelektualistów żyjących pod koniec XIX wieku, Oscar Wilde interesował się problemami społecznymi i propagowaniem socjalizmu. Mimo że zasadniczo wolał krytykować wiktoriańskie społeczeństwo, niż zastanawiać się nad kwestiami organizacji społecznej, krótko przeanalizował filozofię społeczną w swoim mało znanym eseju, Dusza ludzka w socjalizmie.
Douglass C. North
Douglass C. North był laureatem współdzielonej z Robertem Fogelem Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za „wznowienie badań nad historią ekonomii przy pomocy teorii ekonomii i metod ilościowych w celu wyjaśnienia przemian instytucjonalnych i gospodarczych”.
Bouillon: Jak zostałem libertarianinem
Ja jednakże zainteresowałem się tematem zajęć Radnitzky’ego: sprawiedliwością społeczną. W owym czasie nie mogłem uwierzyć, że ktokolwiek, choćby i konserwatysta, mógłby poddawać w wątpliwość, iż sprawiedliwość społeczna istnieje i musi istnieć. Ale ten niezwykle czarujący profesor z lekko południowo-morawsko-wiedeńskim akcentem, który stale przeskakiwał między niemieckim i angielskim, delikatnie uśmiechając się, gdy wyjaśniał nam tezę Hayeka, mówiącą że sprawiedliwość społeczna stanowi pomieszanie kategorii, a więc jest błędem.
John F. Nash Jr. (1928-2015)
Za wyjątkiem jednego kursu ekonomii, który podjął w Carnegie Institute of Technology (obecnie Carnegie Mellon) jako student pierwszego stopnia w późnych latach 1940-tych, Nash nie miał żadnego formalnego wykształcenia z ekonomii. Doktorat z matematyki obronił na Princeton University w 1950 roku. Nagroda Nobla, którą otrzymał 44 lata później była głównie za wkład, który wniósł w teorię gier swoją dysertacją doktorską z 1950 roku.
Koniarek: Wawrzyniec Surowiecki (1769–1827) - ekonomista, słowianoznawca i antropolog[1]
Urodził się niedaleko Gniezna w Wielkopolsce, jednak większość życia spędził w Warszawie, oddając się pracy naukowej, w burzliwych czasach końca XVIII i początku XIX wieku. Ze względu na zły stan zdrowia nie mógł zrealizować swoich planów i został zmuszony do porzucenia seminarium, a później także planów wstąpienia do wojska polskiego. Skupił się na nauce języków obcych — opanował francuski, niemiecki i włoski. W 1792 r. został guwernerem córki Waleriana Stroynowskiego, w dobrach którego miał szansę zapoznać się z literaturą ekonomiczną.
Koniarek: Julian Dunajewski (1821–1907), ekonomista i najlepszy minister skarbu c.k. monarchii
Ciekawe są poglądy Dunajewskiego na: „rentę z kapitału i z ziemi, którą uważał za wynagrodzenie wartości, przy wymianie dóbr dzisiejszych, więcej wartościowych na późniejsze, jako mniej wartościowe”[3]. Poglądem tym wyprzedził on Böhm-Bawerka o 20 lat. Według Dunajewskiego renta to „różnica między wartością kapitału dzisiejszą a późniejszą”. Był zwolennikiem poglądów Ludwika Wołowskiego na walutę kruszcową i popularyzatorem traktatu Mikołaja Kopernika „O monecie”. Sprzeciwiał się etatyzmowi, robiąc wyjątek tylko dla kolei.
Koniarek: Ludwik Wołowski - polski liberał w sercu Francji
Ludwik Wołowski (1810-1876), znany bardziej jako Louis Wolowski to przykład wybitnego ekonomisty całkowicie zapomnianego w Polsce, kraju z którego pochodził, a bardzo zasłużonego i znanego we Francji, państwie do którego wyemigrował. Narzuca się skojarzenie z jego rówieśnikiem, Fryderykiem Chopinem. Obaj zostali nad Sekwaną po powstaniu listopadowym, choć tylko ten drugi jest dziś znany także w Polsce i na całym świecie. W tym krótkim biogramie postaram się przedstawić sylwetkę Wołowskiego i pokazać, że zasługuje na zainteresowanie jako jeden z najciekawszych liberalnych ekonomistów XIX wieku.
Klein: Noblista Jean Tirole
Jean Tirole został laureatem tegorocznej Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii. Peter Klein z Mises Institute komentuje tę nagrodę.
Schulak i Unterköfler: Ludwig von Mises - obrońca wolności
Przeciwnicy Misesa, którzy zawsze pozostawali w większości, widzieli w nim człowieka upartego, nietolerancyjnego i radykalnego. Studenci natomiast podkreślali jego otwartość i szerokie horyzonty intelektualne. Mises do końca swoich dni był przekonany, że stawiane przez niego tezy były prawdziwe, a jego praca miała znaczenie, choć za życia nie przyniosła mu ani bogactwa, ani uznania w świecie akademickim. Jego prace cechuje rzadko spotykana przejrzystość oraz prostota niezależna od mody i realiów politycznych.
Salerno: William H. Hutt i jego myśl ekonomiczna
Wkład Hutta zyskuje na znaczeniu, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że pochodzi z epoki — obejmującej mniej więcej okres między latami 1930. a 60. — w której niemal wszyscy, poza nieliczną garstką, ekonomiści porzucili takie wyczerpujące przedsięwzięcia na rzecz analizy danych zagregowanych propagowanej przez Johna Maynarda Keynesa. W czasie niezrównanej przewagi Keynesa prace Hutta służyły jako drogowskaz dla tych, którzy nie zamierzali ignorować faktu, iż wyjaśnienie zjawisk ekonomicznych musi odwoływać się do wyborów i działań pojedynczych uczestników procesu ekonomicznego.
Hülsmann: Ludwig von Mises w czasie I wojny światowej
Dziś, 28 lipca 2014 r., mija 100 lat od wybuchu I wojny światowej - wielkiej katastrofy w historii ludzkości, której konsekwencjami były też m.in. takie wydarzenia jak II wojna światowa, Holocaust, komunizm w Rosji, Jednym z żołnierzy biorących udział w walkach był pewien ekonomista urodzony we Lwowie.
Hamowy: Wspomnienia o Rothbardzie i Hayeku
Biograficzne sylwetki Murraya N. Rothbarda i F. A. Hayeka traktujące o ich życiu i pracy — wymieniające ich osiągnięcia, nagrody i tytuły — można zdobyć bez trudu. Ja jednak chciałbym przywołać kilka z wielu ciepłych wspomnień, jakie wiążę z tą dwójką, co może pozwolić choć w niewielkim stopniu zrozumieć, jacy byli i jakie żywiłem wobec nich uczucia.
Koniarek: Włodzimierz Czerkawski - pierwszy polski austriak?
Czy Włodzimierz Czerkawski był pierwszym polskim austriakiem? W ramach projektu "Dziedzictwo" prezentujemy Państwu biogram tego polskiego ekonomisty.
Gary Becker (1930-2014)
Trzeciego maja zmarł Gary Becker. Prezentujemy krótką notkę biograficznego tego wybitnego ekonomisty, laureata Nagrody Nobla.
Radnitzky: Anthony de Jasay - życie w służbie wolności
Anthony de Jasay jest jednym z najważniejszych filozofów społecznych naszych czasów. Jako uczony zaczął od ekonomii i w swoich pracach skupiał się na relacji pomiędzy gospodarką, państwem i jednostką. Nigdy nie był utożsamiany z żadną odrębną szkołą myślenia i jego niezależność umysłu, wraz z jego oryginalnością, prawdopodobnie tłumaczy względny brak naśladowców. Moim zdaniem jest on najważniejszym filozofem politycznym XX wieku, ponieważ jego oeuvre pozwala nam poczynić zdecydowany progres poznawczy i po raz pierwszy rozpoznać istotne cechy alternatywy dla nowoczesnego państwa. W dziedzinie intelektualnej niewiele osób zrobiło więcej dla sprawy wolności niż Jasay.
