Źródło: aier.org
Tłumaczenie: Mateusz Czyżniewski
Prognozy dotyczące zachowania się inflacji uległy poprawie, ale nadal jest o niej głośno. Chociaż tempo jej wzrostu spadło, to ceny pozostają o ponad 20% wyższe niż cztery lata temu. Jednocześnie większość analityków rozumie, że powolny, a czasami ujemny wzrost podaży pieniądza, który na razie nieco okiełznał inflację, nie może zostać utrzymany.
Teraz, gdy Fed ogłosił obniżkę stopy funduszy federalnych o 50 punktów bazowych, ponownie otworzył się dopływ pieniędzy. Aby być uczciwym, zwiększenie tempa wzrostu podaży pieniądza potrzebnego do osiągnięcia tej obniżki stopy funduszy federalnych jest niewielkie. Jednak w miarę dalszego obniżania stóp procentowych przez Fed, tempo wzrostu podaży pieniądza będzie rosło, a tym samym wzrośnie prawdopodobieństwo przyszłej inflacji. Ponieważ Fed dał wszelkie wskazówki, że nadchodzą kolejne cięcia stóp procentowych, to kwestia tego, co którykolwiek z kandydatów na prezydenta ma do powiedzenia na temat inflacji, nigdy nie było ważniejsze.
Kilka tygodni temu Kamala Harris przedstawiła nam swoją chciwościową teorię inflacji. Krótko mówiąc, ludzie cierpią dziś z powodu wysokich cen wywołanych chciwymi korporacjami. To wszystko. Jak niedawno udokumentował szanowany ekonomista i analityk polityczny John Goodman (The Greed Theory of Inflation), jest ona raczej osamotniona w tej kwestii. Nawet bardzo liberalni ekonomiści, którzy głośno wspierają Demokratów, nie wysuwają tego argumentu, Tak na prawdę większość z nich zaneguje go, jeśli zostanie zapytana.
Harris albo wierzy w to, co mówi, albo nie. Biorąc pod uwagę jej licencjat z ekonomii i styczność z wysoko wykształconymi ludźmi przez wiele lat na różnych stanowiskach rządowych, jej wiara w to, co mówi, wydaje się niemożliwa. Ale jeśli nie wierzy w to, co mówi, to może to być jeden z najbardziej cynicznych aktów politycznej nieuczciwości w historii. Jeszcze gorszą ewentualnością jest to, że są to obie te możliwości naraz.
Ekonomiści cieszyli się niegdyś bardzo dobrą reputacją wśród zwykłych obywateli i wybranych urzędników. Dla przykładu, w popularnym serialu telewizyjnym The West Wing, prezydent Jed Bartlet był ekonomistą nagrodzonym Nagrodą Nobla, , aby od razu było wiadomo, że nie ma wątpliwości co do jego inteligencji, osiągnięć akademickich i uczciwości intelektualnej.
Dziś ekonomiści nie cieszą się już takim szacunkiem i nie dzieje się to bez powodu: zbyt wielu z nich wykorzystało estymę zwykle przyznawaną ich dyscyplinie do celów promowania własnych poglądów politycznych. Jednak kompetentny i uczciwy ekonomista nie jest w stanie uwierzyć w teorię inflacji opartą na chciwości autorstwa Harris. Kompetentni ekonomiści rozumieją, że jeśli chciwość oznacza po prostu pragnienie posiadania rzeczy, to przez samą strukturę ich własnego paradygmatu każdy jest chciwy, więc słowo to jest bezużyteczne.
W czerwcu 2020 r. inflacja wyniosła 0,6 procent. Następnie wzrosła do najwyższego poziomu 9,1% w czerwcu 2022 roku. Przebieg inflacji w czasie pokazano na Rys. 1. Z tego szczytu stale spadała, do 3 proc. w czerwcu 2023 r. i od tego czasu utrzymuje się na niskim poziomie (w czerwcu 2024 r. wyniosła 3 proc.). Zgodnie z teorią chciwości Harris, korporacje stawały się coraz bardziej chciwe w okresie od czerwca 2020 r. do czerwca 2022 r., a następnie z czasem ich chciwość słabła.
Rys. 1 Miesięczny odczyt skumulowanej inflacji rocznej w USA w okresie od lipca 2020 do lipca 2024
Znacznie lepszym i bardzo dobrze znanym wyjaśnieniem niedawnej fali inflacji jest wzrost podaży pieniądza. Fed obawiał się zakłóceń podczas pandemii COVID, więc drastycznie zwiększył podaż pieniądza. Inflacja spowodowana zakłóceniami podaży zaczęła rosnąć jeszcze szybciej, dokładnie tak, jak przewiduje teoria monetarna. A zatem Fed mocno ograniczył wzrost podaży pieniądza. W rzeczywistości ograniczył ów wzrost tak mocno, że podaż zaczęła się kurczyć, co pokazano poniżej na Rys. 2. A zatem, poniekąd, można się było spodziewać, że inflacja zaczęła spadać.
Rys. 2 Realna podaż pieniądza M2 w okresie od stycznia 2018 do lipca 2024
Jeśli to chciwość, a nie polityka pieniężna była odpowiedzialna za inflację, dlaczego rząd federalny nie zdołał powstrzymać chciwości korporacji na początku urzędowania administracji Biden-Harris, a następnie z powodzeniem kontynuować to w ciągu ostatniego roku? Media powinny zadać to pytanie Kamali Harris, odkąd zaproponowała swoją teorię opartą na chciwości. Nawet jeśli nigdy do tego nie dojdzie, uczciwi ekonomiści nie powinni czekać na zadanie im tego pytania. Powinni ujawniać takie bzdury z własnej inicjatywy.
Duet Trump-Vance gra w ten sam rodzaj gry w kontekście zagranicznej polityki handlowej. Ale nie brakowało ekonomistów z każdego przekonania politycznego podnoszących wielki sprzeciw wobec zwiększania ceł w służbie rządowego planowania przemysłowego. Ekonomiści nie powinni być wymagający w kwestiach, z którymi politycznie się nie zgadzają, ale hojni w aspektach, z którymi się zgadzają. W odniesieniu do ekonomii jako takiej, powinni oni nazywać piłki i uderzenia z zachowaniem jak największej neutralności intelektualnej.
Źródło ilustracji: Pixabay
