Iwanik: Jak stopy procentowe wpływają na rynek ubezpieczeń

Autor: Jan Iwanik
Wersja PDF

W zeszłym tygodniu Bank of England podjął decyzję o utrzymaniu stopy procentowej na poziomie 0,5%. Niski poziom stóp procentowych utrzymuje się w Wielkiej Brytanii już od dwóch lat. Jaki wpływ na gospodarczy ekosystem ma takie radykalne i długotrwałe działanie banku centralnego?

W austriackiej teorii cyklu koniunkturalnego przewidziano, że sztuczne zaniżanie stopy procentowej pobudza aktywność gospodarczą w sposób niejednorodny, oddziałując na jedne branże silniej niż na inne.

Ciekawym przykładem tego zjawiska jest zachowanie brytyjskiego rynku ubezpieczeń samochodowych. Poniższy wykres przedstawia indeks cen ubezpieczeń samochodów i domów [1]. W ciągu ostatniego roku ceny OC i AC wzrosły około 25% (zielona linia). Ceny ubezpieczeń domów wzrosły około 10% (żółta linia). Chociaż na tę rekordowo wysoką inflację cen ubezpieczeń składa się kilka czynników, jednym z ważniejszych jest niski poziom stóp procentowych.

Stopy procentowe wpływają na ceny ubezpieczeń, ponieważ składki ubezpieczeniowe są zwykle płacone z góry, a odszkodowania wypłaca się dopiero po zajściu szkody. Szkody z pojedynczej polisy zdarzają się raz na kilka lat, a ich likwidacja może trwać dodatkowo od kilku do kilkudziesięciu miesięcy. Przez cały ten czas towarzystwo ubezpieczeniowe inwestuje część wpłaconej składki, zwykle w dość bezpieczne obligacje i depozyty. W normalnych warunkach spora część dochodów towarzystw ubezpieczeniowych pochodzi z takiej działalności inwestycyjnej. Ponieważ sztucznie zaniżone stopy procentowe obniża dochody inwestycyjne, ubezpieczyciele muszą szukać zysku, podnosząc składki.

Ten dobrze przestudiowany, udokumentowany [2] i mało kontrowersyjny mechanizm jest przykładem tego, jak polityka banku centralnego, mająca na celu pobudzenie „zagregowanego popytu”, a więc rozruszanie gospodarki jako całości, w rzeczywistości nierównomiernie oddziałuje na gospodarczy ekosystem. Wzrost cen ochrony przed ryzykiem komunikacyjnym to prawdopodobnie jeden z wielu niezamierzonych skutków ubocznych takiej interwencji.

[1] AA Insurance – British Insurance Premium Index, Wszelkie prawa zastrzeżone, http://www.theaa.com/services/insuranceandfinance/insuranceindex/index.html

[2] Por. J. Cummins (ed.), Cycles and Crises in Property/Casualty Insurance: Causes and Implications for Public Policy, National Association of Insurance Commissioners, 1990.